Porođaj u vodi – zdravstvene dobrobiti i za mamu i za bebu
Prednosti porođaja u vodi i zdravstvene dobrobiti i za mamu i za bebu u odnosu na druge vrste porođaja potvrđene su naučnim studijama iz nekoliko visoko razvijenih evropskih država i Australije.
Praksa porođaja u vodi
Žene s Južnog Pacifika već generacijama rađaju zdravu decu u morskoj vodi. Moderna praksa porođaja u vodi je započela 1970. u SSSR, kada je Igor Tjarkovski, konstruktor brodova, instalirao stakleni bazen u svojoj kući kako bi žene mogle da ga koriste tokom porođaja.
Francuski ginekolog Mišel Oden (Michel Odent) popularizovao je ovu praksu u Evropi 1970-ih i 1980-ih godina, nakon što je utvrdio da je sedenje trudnica tokom trudova u plastičnom bazenu postavljenom u jednoj francuskoj bolnici, značajno smanjilo potrebu za tabletama protiv bolova tokom porođaja.
Prednosti za mame tokom porođaja u vodi
Prednosti korišćenja porođaja u vodi uglavnom se pripisuje pritisku vode koji se vrši na telo, boljoj pokretljivosti trudnica u vodi i toploti vode. U vodi trudnica može lakše da menja položaj tela, a pokretanje i opuštanje potpomažu pokretanje hormonalnih interakcija koje deluju kao prirodno sredstvo protiv bolova.
Pregled studija iz 2009. godine koje su proučavale učinke uranjanja u vodu tokom porođaja pokazao je da, osim pozitivnih fizioloških učinaka na telo, postoje i pozitivni učinci na protok krvi u materici, kao i manje bolnih trudova, kraći porođaj i manje intervencija.
U prvom delu porođaja hidroterapija takođe ima pozitivne fiziološke učinke na kardiovaskularni sistem, uronjenost u toplu vodu do ramena smanjuje krvni pritisak. Porođaj u vodi takođe povećava zadovoljstvo majke kao i osećaj kontrole, a žena koja se oseća da ima kontrolu tokom porođaja doživljava veće emocionalno blagostanje nakon rođenja deteta.
Koristi za bebu tokom porođaja u vodi
Beba ima koristi od opuštene mame, jer to povećava količine kiseonika za posteljicu. Tokom porođaja u vodi, oslobađaju se “prirodni opijati“, odnosno endogeni endorfini. Kada mama ne oseća strah, oslobađa se hormon oksitocin koji stimuliše kontrakcije mišića koje ubrzavaju porođaj. Za razliku od uobičajenih porođaja, za porođaj u vodi je utvrđeno da smanjuje nivo hormona stresa, kateholamina, koji sprečavaju delovanje oksitocina.
Australijska studija: 6.144 porođaja
Studija iz 2012, objavljena u australijskom Časopisu za babice, obuhvatila je 6.144 Australijanki koje su imale normalne vaginalne porođaje tokom perioda od 12 godina. Upoređeni su ishodi za mamu i dete, kada su žene rađale u vodi s onima koje su rodile u šest drugih pozicija: klečeći ili na sva četiri uda, u čučnju, ležeći postrance, u polu-sedećem položaju, koristeći sto za rađanje i stojeći.
U poređenju s porođajem u vodi, žene koje su rodile na stolu za rađanje su imale gotovo jedan i po put veću stopu velike perinealne traume, i više nego dvostruko više krvarenja nakon porođaja.
U poređenju s porođajem u vodi, deca rođena u polu-sedećem položaju majke (najčešći vid porođaja u Australiji) su imala četiri i po puta veću učestalost ocene manje od sedam na Apgar-testu. Apgar-testom se ocenuje disanje, boja kože, otkucaji srca, stanje mišića i bebin odgovor na nadražaje. U zavisnosti od stanja, za svaki navedeni parametar mogu da se dobiju tri ocene: nula, jedan ili dva boda. Zbir od deset bodova je najveća ocena i označava odlično stanje, ocena devet je još uvek odlična, ocena osam je znak da je beba blago zamorena, dok su ocene pet, šest i sedam znaci lošijeg stanja – takvoj bebi je potrebna pomoć nakon rođenja.
Švajcarska studija: 7.508 porođaja
Velika komparativna studija sprovedena na Ginekološkoj klinici u Frauenfeldu u Švajcarskoj, pokazala je zdravstvene dobrobiti porođaja u vodi i za mamu i za bebu. Studija je obuhvatila 7.508 porođaja u periodu od 1991. kada je uveden porođaj u vodi u toj klinici do 1997. godine. Od tog broja, porođaja u vodi je bilo preko 2.000. Osim porođaja u vodi (2.014), porođaji su obavljeni i na stolu (2.362) i stolici za rađanje (1.108), a preostali broj porođaja na ovoj klinici predstavlja porođaje obavljene carskim rezom ili vakumom, i oni nisu ušli u studiju.
Uporedna analiza je pokazala da je epiziotomija (hirurški rez u međici kako bi se proširio vaginalni otvor) kod porođaja u vodi urađena u samo 12,8% slučajeva, dok je kod porođaja na stolici urađen u 27,7%, a kod porođaja na stolu u 35,4% slučajeva. Takođe, najmanji gubitak krvi je primećen kod porođaja u vodi, a korišćeno je i najmanje sredstava protiv bolova. Osim toga, pH-vrednost arterijske krvi iz pupčane krvi kao i ocene na Apgar-testu su bile najviše kod beba rođenih u vodi. Tokom porođaja u vodi na ovoj klinici nije zabeležen nijedan slučaj aspiracije vode, niti bilo kakve komplikacije kod majke ili deteta, a koje bi mogle da budu povezane s vodom.
NAJČEŠĆA PITANJA O MERAMA OPREZA
Termoregulacija
Temperatura vode ne bi trebalo da prelazi temperaturu tela majke jer povećanje temperature može dovesti do fetalne hipertermije (povećanje temperature bebe) i povezanih kardiovaskularnih i metaboličkih poremećaja.
Disanje
Refleks ronjenja sprečava zdravo dete rođeno u vodi od utapanja. Grkljan bebe ima bezbroj disajnih hemoreceptora koji sprečavaju upijanje tečnosti. Ronilački refleks je stimulisan putem receptora kože lica koji prenoze nadražaje uz trigeminalni živac.
Infekcije
Rezultati naučnih studija pokazuju da ne postoji povećani rizik za novorođenče zbog kontaminacije iz vode, bazena ili same majke, ako je voda čista.
Pupčana vrpca
Ne postoji povećani rizik da tokom porođaja u vodi pukne pupčana vrpca.